Di sản văn hóa không chỉ là những gì thuộc về quá khứ, mà còn là biểu tượng của cộng đồng, thể hiện sự kết tinh giữa lịch sử, bản sắc, tinh thần dân tộc. Trong đó, hệ thống nhạc cụ truyền thống Việt Nam là một bộ phận tiêu biểu, gắn liền chặt chẽ với đời sống văn hoá tinh thần của người Việt qua nhiều thế kỷ. Các nhạc cụ như đàn bầu, đàn tranh, trống cơm, đàn tỳ bà, đàn đáy,… đã xuất hiện trong các lễ nghi, sân khấu dân gian, đời sống tín ngưỡng và sinh hoạt thường nhật.
Mỗi vùng miền gắn với những nhạc cụ phản ánh tính cách và tâm hồn con người nơi đó. Bắc Bộ nổi bật với đàn nguyệt, đàn nhị trong hát chèo, hát văn; Nam Trung Bộ có đàn tam, đàn cò dùng trong tuồng, hò hát; miền Tây Nam Bộ gắn liền với đờn ca tài tử và các loại đàn tranh, đàn kìm. Cộng đồng nguyên bản giữ vai trò quan trọng trong việc lưu truyền kỹ thuật chế tác và lối chơi nhạc cụ truyền thống qua nhiều thế hệ. Từ đó, giá trị âm nhạc lan tỏa rộng rãi, nuôi dưỡng ký ức tập thể và góp phần định hình bản sắc văn hoá Việt Nam trong nước và quốc tế.
Ý tưởng thiết kế của tôi là xây dựng không gian Bảo tàng Nhạc cụ Truyền thống Việt Nam, một bảo tàng tương tác nhằm tôn vinh và phát huy giá trị truyền thống. Mục đích chính là gìn giữ, khơi gợi tình yêu với nhạc cụ truyền thống, đặc biệt với thế hệ trẻ. Thông điệp của thiết kế là: “Để di sản không chỉ nằm trong ký ức, mà được lắng nghe và sống cùng hôm nay.”
Bảo tàng hướng đến nhóm đối tượng: học sinh, sinh viên, khách du lịch trong và ngoài nước, những người yêu âm nhạc truyền thống. Trong thực tế, bảo tàng sẽ tổ chức các khu trưng bày hiện đại, tích hợp AR mô phỏng diễn tấu, workshop trải nghiệm nhạc cụ, sân khấu biểu diễn, đồng thời phát triển nội dung trên nền tảng mạng xã hội. Các ấn phẩm thiết kế gồm: bộ văn phòng phẩm, poster, vé tham quan, hệ thống chỉ dẫn, vật phẩm lưu niệm… Những điều này sẽ giúp bảo tàng trở thành điểm đến du lịch sống động, cho du khách. Qua đó, mọi người không chỉ quan sát mà còn chạm, chơi thử, nghe, học và hiểu nhạc cụ Việt Nam.
Tôi mong muốn có cơ hội hiện thực hóa dự án, góp phần lan tỏa giá trị di sản, hỗ trợ nghệ nhân và gìn giữ âm nhạc truyền thống Việt Nam. Dự án hướng tới thúc đẩy kinh tế qua du lịch, làm giàu đời sống tinh thần tình yêu với di sản văn hóa cho cộng đồng, đặc biệt là với lớp trẻ.
