NGƯỜI BAHNAR ĐÓN NĂM MỚI: LỄ CÚNG LÚA MỚI TẠI LÀNG MƠ H’RA
Lễ cúng lúa mới (Sơmăh sa mǒk) là một nghi lễ truyền thống thiêng liêng của người đồng bào dân tộc Bahnar ở làng Mơ H’ra, được xem là không thể thiếu trong đời sống tinh thần của làng Mơ Hra. Lễ cúng lúa mới được tổ chức ba lần trong một năm, xuất phát từ tín ngưỡng thờ thần mẹ lúa, phản ánh ước mơ về một cuộc sống đủ ăn, đủ mặc, xóa đi cái nghèo đói.
Trong quan niệm của người Bahnar, lễ cúng lúa mới là một dịp để dân làng tỏ lòng biết ơn tới Yàng (ông trời) và Yàng Sri (thần lúa) đã cho dân làng có một vụ mùa no đủ. Là một lễ hội cộng đồng, lễ cúng lúa mới có sự tham gia của tất cả mọi người trong làng nhưng được hướng dẫn bởi chính Bok Ra (già làng), người có tiếng nói cao nhất trong làng, được người làng lắng nghe tin tưởng.
Lễ cúng lúa mới thường được khởi động bằng một cuộc họp với sự có mặt của hầu hết dân làng, do già làng kêu gọi. Với cuộc họp này, ngày giờ của lễ cúng được xác định, các bước tổ chức được thông qua, vai trò trong cuộc lễ được ứng cử. Với sự đồng ý của tất cả mọi người, lễ cúng lúa mới chính thức được khởi động.
Già làng sẽ làm một lễ phép lép trước ngày tổ chức tại con suối đầu làng. Hầu hết tất cả các làng của người Bahnar đều được thành lập gần một nguồn nước. Lễ này là để thông báo cho ông bà tổ tiên, các Yàng sông, Yàng suối về ngày lễ cúng lúa mới sắp được tổ chức.
Lúc này, dân làng sẽ bắt đầu gặt lúa để chuẩn bị cho các món ăn được dùng trong lễ. Đến ngày tổ chức, đàn ông dựng sơ đang (cây nêu) ngoài nhà rông, sắp xếp chơ đang (dàn cúng) trong nhà rông, phụ nữ khiêng nước, giã gạo chuẩn bị làm cốm từ lúa vừa gặt, là món ăn chủ đạo trong dịp mừng lúa mới.
Lễ cúng lúa mới là nét văn hóa lâu đời của dân tộc Bahnar và được gìn giữ, phát huy cho tới ngày hôm nay. Cho dù năm đó được mùa hay mất mùa, thì dân làng vẫn tổ chức cúng cảm tạ ơn Yàng, ước cho một năm mới mùa màng bội thu.
———————————-
Bộ sưu tập số Di sản Kết nối là một nền tảng trực tuyến miễn phí do Hội đồng Anh khởi xướng và TUVA Communications phối hợp thực hiện, cho phép các thành viên cộng đồng tự đăng tải và chia sẻ các tư liệu về di sản văn hóa bao gồm các văn bản, hình ảnh, video, file ghi âm,vv. Nền tảng cũng là một diễn đàn mở kết nối những người yêu di sản trên khắp Việt Nam.
Tham gia đề cử tư liệu cho Bộ sưu tập số Di sản Kết nối cùng Hội đồng Anh và có cơ hội nhận các gói hỗ trợ nhỏ cho công việc sưu tầm và chia sẻ này. Hạn cuối nộp hồ sơ đợt 3 là 09.03.2024.
Xem thêm thông tin tại ĐÂY.
