Âm nhạc nghi lễ của người Chăm là âm nhạc thiêng. Các chức sắc quan niệm rằng khi những âm thanh của đàn kanyi, của trống paranưng được phát ra, các vị thần linh sẽ về lại trần gian tham dự cùng người phàm. Vậy nên chỉ khi có cuộc lễ diễn ra, khi con người có nhu cầu muốn trình tấu, những tín hiệu âm thanh linh thiêng ấy mới được phát ra. Ong Kadhar là thầy đàn, khi hát lễ luôn bắt đầu với thánh ca Po Inâ Nâgar, nữ thần khai sinh ra quê hương đất nước và kết thúc với tráng ca Po Cei Tathun, vị tướng anh hùng bảo vệ sự bình an của cộng đồng.
Đối với một số nghi lễ, các giai điệu hát lễ sẽ được đi kèm với những điệu múa đặc trưng. Các điệu múa này được muk Rija là bà bóng tộc họ hoặc muk Pajau là bà bóng làng thực hiện. Điệu múa đơn giản nhưng mang tính gợi hình, liên tưởng đến tín ngưỡng phồn thực dân gian. Điệu hát và múa Halang Halep, tạm dịch là múa úp mở váy được thực hiện trong những lễ cúng của tộc họ nhân dịp dâng lễ thần linh vào mỗi dịp ba năm hoặc bảy năm. Ngày nay hiếm gia đình nào còn tổ chức những lễ này, nên các thế hệ muk Rija và Pajau sau này không còn nhiều người biết múa. Điệu hát và múa Tamia Mâk Kayau Yau Siam Likei, tạm dịch là múa phồn thực, khác hơn một chút, được muk Pajau cùng một người nam thực hiện theo đôi trong các dịp lễ về nông nghiệp hay lễ cúng đầu năm. Điệu múa này mang tính phồn thực rõ ràng hơn, mô phỏng trạng thái ân ái, cũng để thể hiện mong ước màu mỡ sinh sôi của cả con người lẫn tự nhiên.
Bài hát và múa trong nghi lễ Chăm được anh Đổng Thanh Danh, cán bộ Trung tâm Nghiên cứu Văn hóa Chăm tỉnh Ninh Thuận chọn lựa giới thiệu. Người hát là nghệ nhân, chức sắc Kadhar, thầy kéo đàn kanhi Đàng Công Vĩnh, người thực hiện bài múa là chị Quàng Thị Phô và anh Đổng Minh Tuân, người làng Bàu Trúc, thị trấn Phước Dân, huyện Ninh Phước, tỉnh Ninh Thuận.
Toàn bộ thông tin được đăng tải trong Bộ sưu tập số Di sản Kết nối là do cộng đồng đóng góp và chỉ mang tính chất tham khảo. Chương trình không chịu trách nhiệm đối với mọi khác biệt so với thông tin được nêu trong Bộ sưu tập số cũng như miễn trách đối với mọi trách nhiệm pháp lý nảy sinh từ việc sử dụng thông tin từ Bộ sưu tập này. Tham khảo thêm tại Quy định cộng đồng.
Một bình luận
Nhiều thông tin hữu ích quá! Cảm ơn các bạn đã chia sẻ