Âm nhạc nghi lễ của người Chăm là âm nhạc thiêng. Các chức sắc quan niệm rằng khi những âm thanh của đàn kanyi, của trống paranưng được phát ra, các vị thần linh sẽ về lại trần gian tham dự cùng người phàm. Vậy nên chỉ khi có cuộc lễ diễn ra, khi con người có nhu cầu muốn trình tấu, những tín hiệu âm thanh linh thiêng ấy mới được phát ra. Ong Kadhar là thầy đàn, khi hát lễ luôn bắt đầu với thánh ca Po Inâ Nâgar, nữ thần khai sinh ra quê hương đất nước và kết thúc với tráng ca Po Cei Tathun, vị tướng anh hùng bảo vệ sự bình an của cộng đồng.
Đối với một số nghi lễ, các giai điệu hát lễ sẽ được đi kèm với những điệu múa đặc trưng. Các điệu múa này được muk Rija là bà bóng tộc họ hoặc muk Pajau là bà bóng làng thực hiện. Điệu múa đơn giản nhưng mang tính gợi hình, liên tưởng đến tín ngưỡng phồn thực dân gian. Điệu hát và múa Halang Halep, tạm dịch là múa úp mở váy được thực hiện trong những lễ cúng của tộc họ nhân dịp dâng lễ thần linh vào mỗi dịp ba năm hoặc bảy năm. Ngày nay hiếm gia đình nào còn tổ chức những lễ này, nên các thế hệ muk Rija and Pajau sau này không còn nhiều người biết múa. Điệu hát và múa Tamia Mâk Kayau Yau Siam Likei, tạm dịch là múa phồn thực, khác hơn một chút, được muk Pajau cùng một người nam thực hiện theo đôi trong các dịp lễ về nông nghiệp hay lễ cúng đầu năm. Điệu múa này mang tính phồn thực rõ ràng hơn, mô phỏng trạng thái ân ái, cũng để thể hiện mong ước màu mỡ sinh sôi của cả con người lẫn tự nhiên.
Bài hát và múa trong nghi lễ Chăm được anh Đổng Thanh Danh, cán bộ Trung tâm Nghiên cứu Văn hóa Chăm tỉnh Ninh Thuận chọn lựa giới thiệu. Người hát là nghệ nhân, chức sắc Kadhar, thầy kéo đàn kanhi Đàng Công Vĩnh, người thực hiện bài múa là chị Quàng Thị Phô và anh Đổng Minh Tuân, người làng Bàu Trúc, thị trấn Phước Dân, huyện Ninh Phước, tỉnh Ninh Thuận.
All information posted in the Connecting Heritage Digital Collection is contributed by the community and is for reference only. The Program is not responsible for any differences from the information stated in the Digital Collection and disclaims any liability arising from the use of information from this Collection. For more information, please visit Community Rules.
One Response
Nhiều thông tin hữu ích quá! Cảm ơn các bạn đã chia sẻ