Tôi lớn lên và gắn bó với Hà Nội – nơi mỗi con phố, mỗi hồ nước hay mái đình đều thấp thoáng bóng dáng của một chiều sâu văn hóa nào đó. Giữa biết bao biểu tượng của Thủ đô, múa rối nước hiện lên với tôi như một khoảnh khắc kỳ diệu – vừa bình dị, vừa huyền ảo. Đó không chỉ là một loại hình nghệ thuật, mà là một mạch ngầm văn hóa đã chảy qua nhiều thế hệ người Việt.
Múa rối nước là một di sản văn hóa phi vật thể có tuổi đời hơn nghìn năm, ra đời từ thời Lý – gắn bó mật thiết với cuộc sống làng quê vùng đồng bằng Bắc Bộ. Từ sân đình, ao làng, những người nông dân ngày xưa không chỉ trồng lúa, nuôi cá mà còn sáng tạo nên cả một thế giới thu nhỏ trên mặt nước, nơi có Chú Tễu vui tính, có rồng bay, cá lượn, có tiếng trống, tiếng sáo và những điệu chèo đậm hồn dân tộc.
Di sản này bắt nguồn từ cộng đồng làng xã cổ truyền – những người dân chất phác, lặng lẽ trao truyền nhau kỹ thuật làm rối, điều khiển rối và cả những câu chuyện dân gian bằng nghệ thuật biểu diễn. Chính họ là “người giữ lửa” – để đến tận hôm nay, trong các sân khấu ở Thăng Long, Hồ Gươm, hay những chuyến lưu diễn quốc tế, chúng ta vẫn thấy đâu đó bóng dáng của buổi diễn bên ao làng ngày xưa. Nhưng điều đặc biệt hơn cả là: múa rối nước không chỉ do cộng đồng sinh ra, mà còn được cộng đồng nuôi dưỡng và phát triển, như một biểu hiện sinh động của “giá trị cộng cảm, cộng mệnh” trong văn hóa Việt (Lê Thị Thu Hiền, 2014). Nó không chỉ kể chuyện, mà còn phản ánh sâu sắc mối quan hệ giữa con người với thiên nhiên, con người với cộng đồng, từ đó hình thành nên một thế giới nghệ thuật mang bản sắc riêng, không bị chi phối bởi quyền lực hay giáo điều, mà thuần túy là “tiếng nói” của người dân về cuộc sống ấm no, thanh bình.
Chính từ những suy nghĩ đó, tôi đã tạo nên “Rối Sóng” – một bộ nhận diện thương hiệu mang tinh thần đối thoại giữa truyền thống và hiện đại. Tôi chọn bảng màu gồm hồng rực, vàng chanh, xanh ngọc lục bảo và trắng kem để tạo cảm giác trẻ trung, tươi mới, nhưng vẫn giữ được chiều sâu văn hóa – những gam màu vừa gợi nhịp sống sôi động của giới trẻ, vừa thấp thoáng những hình ảnh quen thuộc như đèn lồng, nước hồ, hay mặt giấy dó – những yếu tố từng rất thân quen trong không gian lễ hội truyền thống. Logotype với những nét cong mềm mại gợi sóng nước và điệu múa, kết hợp cùng họa tiết gạch hoa truyền thống – thứ tôi từng thấy rất nhiều trong nhà bà ngoại – như một nhịp cầu kết nối xưa – nay. Những chữ phụ lại dùng font vuông vức, rõ ràng, để tạo thế cân bằng thị giác.
Toàn bộ quá trình thiết kế, từ lên ý tưởng đến hoàn thiện, tôi luôn giữ cho mình một nguyên tắc: tôn trọng di sản. Không “làm mới” một cách sáo rỗng, cũng không bóp méo truyền thống để chiều chuộng thị hiếu. Tôi muốn “Rối Sóng” không chỉ là một sản phẩm thiết kế, mà là một lời chào thân thiện mà người trẻ gửi đến quá khứ.
Tôi hy vọng một ngày gần nhất, “Rối Sóng” có thể trở thành một hệ sinh thái thị giác thực sự – để nhiều người hơn nữa, nhất là những người trẻ ở thành thị, có thể thấy múa rối nước không hề xa xôi. Nó vẫn đang sống, và xứng đáng được sống tiếp.
